Η Παναγία Ελεούσα όπως και όλες, συνολικά οκτώ, οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας που βρίσκονται στον Άγιο Όρος, αποτελούν τιμώμενα πρόσωπα για όλους τους μοναχούς και τους πιστούς. Η Παναγία Ελεούσα, βρίσκεται σε τμήμα της τοιχογραφίας στο «μεσονυκτικό» (στο μεσαίο τμήμα του κυρίως ιερού ναού), δίπλα στην εικόνα της Αντιφωνήτριας.
Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα ήταν εντοιχισμένη σε τζαμί της Κωνσταντινούπολης, όπου βρέθηκε από χριστιανούς τεχνίτες και πουλήθηκε στον οικονόμο της Μονής Βατοπαιδίου, Σωφρόνιο.
Χρονολογείται στον 15ο αιώνα και αποτυπώνει την τέχνη της βυζαντινής εικονογράφησης. Η τεχνική της απεικόνισης της Παναγίας με μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια, έντονη μύτη, μακριά δάκτυλα και λεπτομέρειες στα ενδύματα και στα αντικείμενα μαρτυρούν πιστή αντιγραφή της τεχνοτροπίας των εικονογράφων μοναχών που ζούσαν στην περιοχή του Αγίου Βασιλείου στο Όρος Άθως. Η μορφή της Παναγίας στην εικόνα της ως Ελεούσα χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη ευαισθησία και ένας από τους πιο συναισθηματικούς τύπους της Παναγίας στη βυζαντινή τέχνη.
